نگاهی به تفسیر فراگیر محکومیت افکار جمعی مسلمان و غیرمسلمان در واکنش به وقوع واقعه طوفان الاقصی، مشخص می‌کند که تمایل به پیوستن به جریان‌های جمعی و از خودبیگانی در جوامع مدرن بسیار رواج دارد.
طوفان الاقصی، مردم جهان و شیوع کرگدنیسم
اوژن یونسکو نمایشنامه ای دارد به نام کرگدن. در این نمایش مردم یک شهر که ابتدا از دیدن یکی از همشهریان خود که به کرگدن تبدیل شده تعجب می کنند، در ادامه و به مرور شیفته کرگدن شده و خود نیز به کرگدن تبدیل می شوند. از این نمایشنامه تفسیرهای بسیاری شده که فصل مشترک همه آنها مسخ شدن، از بین رفتن هویت فردی، تمایل به پیوستن به حرکت های جمعی و از خودبیگانگی است.
به تفکر فراگیر محکومیت افکار جمعی مسلمان و غیر مسلمان در نکوهش تهاجم اسرائیل به نوار غزه در واکنش به واقعه ای ملقب به طوفان الاقصی صورت می پذیرد، دقت کنیم. بیایید بدون در نظر گرفتن تمایل فردی برای قرار گرفتن در گروه موافق و مخالف این واقعه به ماجرا نگاه کنیم و سعی در کنار گذاشتن قضاوت هایمان داشته باشیم، هرچند در نهایت فرار از قضاوت بیهوده است. در حال حاضر مردم کمتر کشور حتی از کشورهای اروپایی هست که نسبت به اقدامات اسرائیل در غزه جبهه گیری منفی نکرده باشند و در سمت مردم غزه و فلسطین نایستاده باشند. این فضا عینیت همین از بین رفتن تفکر فرد و تمایل به قرار گرفتن در جمع است، همچون تمایل به کرگدن شدن افراد در اثر یونسکو. شبکه های اجتماعی را که دنبال کنیم متوجه می شویم تمایل به شرکت در این تفکر جمعی آنقدر فراگیر شده که میانه رو ترین افراد هم تمایل به قرار گرفتن در این تفکر جمعی دارند. حالا دیگر مخالفت یا نقد جریان شکل گرفته نه فقط سخت بلکه خطرناک است .
گلوله برفی که ابتدای ماجرا و ساعاتی پس از حمله حماس به شهروندان اسرائیل کوچک بود، آنقدر غلتانده شده که به حجمی عظیم تبدیل شده است.
به نظر من اصول اخلاقی و انسانی حکم می کند که نباید هنگام جنگ از یک سمت دعوا جانبداری یا با گذاشتن عکس و نوشته از یکی از دو طرف حمایت کرد! این که پس دربرخورد با جنگ باید چکار کرد، حرف دیگری است. اما می دانم که نباید از هیچ طرف جانبداری کرد.
این طبیعی است که انسان هوادار یک تیم ورزشی مثل تیم فوتبال باشد. یا طرفدار یکی از دو مبارز کشتی، بوکس یا هر مسابقه ای دیگر. اما جنگ مسابقه نیست که احتیاج به تماشاگر و حامی داشته باشد! مثل فوتبال نیست که طرفدار یکی از دو طرف مسابقه باشیم! جنگ قمار سر انسانهاست و با زندگی انسانها سروکار دارد. زندگی ما انسانها تنها دارایی حقیقی مادر این دنیاست. حقیقتا نمی شود و نباید روی آن ریسک کرد. به خطر انداختن زندگی انسانها با هر هدف مقدس و غیر مقدسی اشتباه است (البته بحث راجع به تقدس و وجود امر مقدس بسیار طولانی است).
اینکه یک طرف جنگ مسلمان هست، یا یک طرف جنگ عرب هست یا هر ویژگی که به ظاهر انسانها را از هم متمایز می کنه، نمی‌تواند دلیل طرفداری ما از یک طرف جنگ باشد. چون این جنگ بر سر یک واقعیت نیست! مرز و سرزمین یک حقیقت است که امکان تغییر دارد، اما انسان بودن یک واقعیت است.
من در جنگ طرفدار انسان هستم، فارغ از از برجسب من درآوردیِ تفکیک کننده بین انسانها. برای من زن ها و بچه ها با برچسب هایی چون مسلمان و یهودی، سفید و سیاه، فلسطینی و اسرائیلی و امثالهم از هم تفکیک نمی شوند. همه آنها انسان هستند و برچسب ها از اهمیت آنها کم نمی کنند.
تصویر: کرگدن اثر حسن حاضر مشار