به انگیزه طراحی لباس برای فروشندگان خانم واحدهای صنفی

خبر آمده که برای فروشندگان خانم واحدهای صنفی، لباس فرم مخصوص طراحی و مصوب شده! هر چند این خبر در کشور ما چیز عجیبی محسوب نمی‌شود، اما بسیار قابل تامل است. رفتاری مشابه رفتارهای افراطی کمونیستی کره‌شمالی امروز و چین دیروز. طراحی لباسهای متحدالشکل برای شغل‌ها و طبقات اجتماعی توسط قشر و طبقه‌ای که خود را صاحب کشور و حکومت می‌دانند. مطمئن باشید اولین پیامد اجرایی شدن چنین طرح‌هایی، آغاز به کار طرح‌های نظارتی بر آن خواهد بود تا از نحوه اجرا شدن آن اطمینان حاصل کنند. همین نظارت تبعاتی مثل گردش ارشاد خواهد داشت، شک نکنید.

 

دیدن خبر ناخودآگاه مرا به یاد نمایشی انداخت که ۱۲ سال پیش در سالن حافظ مجموعه تالار وحدت به روی صحنه بردم. سال ۱۳۹۰ بود که با کمک رفقا و دوستان بالاخره سالنی پیدا شد و من اجازه اجرا پیدا کردم. به دلیل مقتضیات آن روزها، نمایشی را از نوشته‌های امید سهرابی با بازیگری امیر کاوه آهن جان و فقیه سلطانی روی صحنه بردم به نام «تنبیه باشکوه»(کاش امید سهرابی همت می‌کرد و این نمایشنامه را به چاپ می‌رساند). اثری که شاید در آن زمان محتوا و فلسفه اش به دلیل شیوه اجرایی خاص، کمتر درک شد. چون برای گرفتن اجازه اجرا، مجبور بودم اثر را در فضای لامکان-لازمان روی صحنه ببرم و این باعث انتخاب فضایی خاص برای نمایش شده بود. فضایی ابزورد که کاریکاتور گونه نوع برخورد حکومتهای توتالیتر با شهروندان‌اش را نشان می‌داد.

 

اثر درباره‌ی زندگی زوجی به ظاهر خوشحال و خوشبخت در یک خانه بود. اما همینطور که نمایش جلو می‌رفت مشخص می‌شد شادی و خوشبختی ظاهری و تصنعی است و این زوج در همه ارکان زندگی، حتی در منزل خود تحت نظر هستند. فضای حاکم بر جغرافیای زندگی آنها به نحوی بود که ظاهرا برای نوع و نحوه استفاده و مصرف موارد مورد نیاز حق انتخاب داشتند، اما در عمل فقط یک گزینه در تعداد زیاد برایشان تکرار شده بود. مثلا زمان انتخاب پوشش، برایشان رگال پر از لباس ارسال می‌شد، و آنها هنگام انتخاب، ادای حق انتخاب بر اساس سلیقه خود را داشتند، اما همه لباسها مثل هم بودند! غذایشان در ظروف متنوع برایشان ارسال می‌شد، اما محتوای ظروف یک چیز بود و ....

 

همه این موارد حکایت امروز ماست. مثل اطفال صغیر، برای همه چیزمان تصمیم می‌گیرند و طراحی می‌کنند! آنچه می‌خوریم، آنچه می‌پوشیم و آنچه می‌سازیم. چند روز پیش خواندم راجع به نظریات حضرات، راجع به مردود کردن آشپزخانه اوپن! انگار فاصله‌ای نداریم تا زمانی که به بهانه اجرای احکام اسلام برای خصوصی ترین محیط و شرایط‌مان هم نسخه بپیچند.

 

فراموش کردم بگویم: انتهای آن اثر به سرپیچی و شورش دو زوج نسبت به شرایط حاکم و همینطور پذیرش عواقب این سرپیچی ختم می‌شد. چیزی که از هر انسان آزاده در هر جامعه این‌چنینی انتظار می‌رود.